جستار چیست ؟ جستارنویسی چه کارکرد و چه روندی داراست؟ تفاوت جستار با داستان یا مقاله چیست؟ و… اینها نمونه سوالات رایجی است که در مورد جستار ادبی بسیار مظرح میشود. جستار را معادل واژه انگلیسی “Essay” در معنای بحث، فحص، پژوهش، طلب، و مبحث دانستهاند که البته کمی بیراه است. چرا که طی این تعریف ربط و مرز آن با مقاله، رساله، و حتی داستان روشن نمیشود. برای نمونه در جستار میتوان از روایت استفاده برد؛ اما این رویه یک روش پژوهشی نیست. همچنین در جستار میتوان از استدلال و استنتاج بهره گرفت، در حالیکه در داستان (حتی داستانهای معمایی/جنایی) ما با روابط علت و معلولی که زاییدهی روند، زاویه دید و روایت است روبروییم تا استدلالات. از طرفی دیگر شگفتیسازی داستان، در جستارنویسی ظاهر نمیشود و جستار بیشتر در پی واکاوی درونیِ مسالهای بیرونی است.
با این توضیحات بهتر آن است که در پاسخ این سوال که جستار چیست بگوییم: جستار بیان دیدگاه ویژهای از پشت عینکی شخصی است. به هرحال جستار هر تعریفی که داشته باشد توانسته خونی تازه به رسالات رسمی بدمد و باری علمی بر دوش روایت ادبی بگذارد. با من همراه باشید با آرشیوی از بهترین جستارهای فارسی.